Tante Stina- sjølstendig næringsdrivande og kvinnesakskvinne.

Kven var tante Stina? Eg sende eit pm til den i familien som kan slekta. Ho leitte, og snakka med andre som visste meir, og så fekk me oss ein god samtale om det ho visste, hadde fått vita og det eg hugsa. Ja, tante Stina er verd eit minne!
Helene Kristina var fødd på Mundal i 1877 som den eldste i ein søskenflokk på 3. Ho flytte til Bergen, og gifte seg med båsmann Andreas Olson Kjerrgarden i 1908, altså 30 år gamal.  Kva ho arbeidde med før det veit me ikkje, men ein kan vel tru at ho starta som hushjelp i ein familie. Det me veit, er at ho var sterkt innvolvert i kvinnesaka, før kvinnene fekk stemmerett i 1913. Frå andre kjelder veit me at Norsk kvinnesaksforrening mobiliserte, og at det mellom anna var fleire underskriftskampanjar for at kvinnene skulle få stemmerett.
                   Første  kvinne legg stemmesetelen i urna ved kommunevalget i Oslo 1910

 Tante Stina vart skilt frå mannen, noko som og var uvanleg, og ho gifte seg aldri att. Derimot dreiv ho sin eigen tobakksbutikk heile det yrkesaktive livet sitt. Ho var flink med handarbeid, og sydde mykje på fritida, vakker finsaum,  broderte dukar og bunadskjorter, hekla og strikka.  Dei fortel at ho broderte si eiga likskjorte, som låg og venta i ein kommode på Mundal.
Mor hadde både bunadskjorte, forkle, bringeduk og belte som ho hadde brodert.
                                Bunadsbeltet er frå tante Stina, så vidt eg hugsar
Tante Stina var sett opp til og respektert i familien,.
Då mor byrja på skreddarlære i byen i byrjinga av krigen, budde ho hos tante Stina, på hybel på kvisten i huset hennar. Kanhende det var i samtale med tante Stina at mor  fekk nokre av sine radikale tankar om kvinner og kvinnesak?
Tante var høgt respektert av familien sin,  og ein lytta til det ho meinte om både politikk og dagligdagse emne. Tantungane, som etterkvart vart vaksne, gledde seg til ho kom på besøk til Mundal, og ho hadde både gaver og pengar med når ho kom. Men ho var ikkje for god til å ta del i gardsarbeidet, heller, og hjelpte til i slåtten på den tungvindte garden.
Då ho opplevde at arbeidsdagen hennar var slutt, gav ho vekk det ho åtte til slekta.  Eg hugsar    mor  hadde eit par fat, skeier og glas frå henne Dei  tok ho  vel vare på. Dei vart knapt brukt til best , eingong.
Trur det var her ho budde

Så tok tante med seg omtrent det ho kunne putte i kommoden sin, og flytte på aldersheim i Sandviken.
 Eg hugsar at vi saman med mor besøkte henne fleire gonger. Mor  sette henne svært høgt, og prioriterte besøk der på ein travel bytur.   Medan ho var  frisk vart vi  teken imot og drakk kaffe i den overdådige salongen på heimen, seinare var vi inne på dobbeltrommet der det lukta sterkt av nafta, og  av urin om potta til naboen ikkje var tømt.   Me fekk drops av den gamle dama, men Kongen av Danmark var ikkje så populært. Det var betre å få kamferdrops, tykte me.
Sine siste dagar var ho på pleieheimen på Engen, til ho døydde i 1970, 93 år gamal, og sannsynlegvis mett av dagar.

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer