Matstell og kafebesøk

 Når ein budde på hybel, måtte ein ha mat.  Det var greit med brødmat, for den ordna ein sjølv. Brødet skar ein med brødkniv, for oppskjersmaskin var ikkje kome.  Margarinen var hard eller blaut, alt etter årstida, og var oppbevart i skapet under kokeplata.  Syltetøy, kaviar og meir eller mindre sveitt fårepølse låg i og  skapet, for kjøleskap var ikkje vanleg på hyblar i den tida.  Middagsmat hadde ein med heimanfrå  sundagskvelden, og han rakk oftast til tysdag, om ikkje veret var for varmt. 


Middagspølse var greit å steike på panna, og ein kunne kjøpe ferdigrettar av fisk, lapskaus  og kjøt med poteter, hjå slaktaren,  og varme på kokeplata på hybelen. 


Men når økonomien  ein hende gong var god, så var det mange kafear og kaffistover som selde middag, og  ein kunne unne seg eit herremåltid på kafe. Ofte låg kafeane  i 2. etasje, og matlukta nådde deg allereie i trappa på veg opp.  Du bestillte  ved disken, og fekk maten lagt på tallerken av ho som ekspederte. Unntaket var fisk. Han kunne koma nykokt frå kjøkkenet, og du fekk tallerkenen ved bordet. Torsken hadde lever og av og til rogn som tilbehør i sesongen. Torskerogn var og ein god rett å kjøpe når du var på kafe. Raspekaker hadde dei fleste ein gong i veka, med heimelaga  raspeballar, salta fårekjøt, gulrot, kålrot og bacon.Det var ein innertiar.  Ein kunne kjøpe eit glas brus til om  økonomien var skikkeleg god. Rømmegraut med spekemat og raud saft var ein annan innertiar. Nokre gonger var det gratis dessert, og sjokoladepudding med vaniljesaus var best!

  Det var fleire kafear og kaffistover i nærleiken av Torget, der du kunne få plass ved vindauga, og nyte utsynet over Bryggen eller Fisketorget medan du åt. Indremisjonskafen  i  G Sundts gate låg litt utanom allfarveg når ein skulle på skulen, så han åt me ikkje på.

Eit karbonadesmørbrød eller helst eit dobbelt sådant på eit av konditoria var og ein god og velsmakande middag, som ein levde lenge på. 

 Sidan eg gjekk på ettermidddagsskule, høvde det å ete på veg til skulen, men ein vart i overkant mett og god etter eit slikt måltid. Nokre klassekameratar gjekk på Ugla, der dei kunne få øl til maten, også litt før alderen var inne, men vi heime hadde  avhaldsrørsla som mal etter Sigmund kom inn i familien, så det var utenkjeleg for oss å nyte alkohol til maten, så der var eg aldri. 



På Bellevue, den vakre restauranten i Kalfaret,  kunne du få kjøpt deg trerettars middag for ein billeg penge. Trur det hadde noko med at dei hadde opplæring i kokk og servitør der.  Det var suppe til forrett, hovedrett og dessert. Vakkert i spisesalen, men det tok lang tid, for du måtte ta buss dit. Trur eg var der ein gong.  Det var ei oppleving, og ein smak på eit anna liv og veldig god mat. 

Livet var mest kvardagar, med langebrød, margarin  og fårepølse, poteter og steikt middagspølse på kokeplata. Men kafebesøka var viktige.  Hårek får siste ordet: 



 

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer