Inneleik på lemmen

På regnversdagar fekk me vera inne, og rolleleiken kunne gå høglydd på lemmen. Eg var sjølskriven leiar, og delte ut rollar anten det var mor, far barn eller vi leika skule. Vi song, hadde bibelhistorie, skriving og lesing. teikna og hadde friminutt. Læraren var streng, og slo strengt ned på avvik. Det hende ikkje sjeldan at elevtalet skrumpa litt undervegs, og at nokre tok vegen ned trappa i stille opposisjon og fann seg anna å gjera i nede i stova. Andre for i skrikande protest, og mor megla som regel på fylgjande måte- Du får gje deg, du som er eldst!  Så var den autoritære læraren degradert, og måtte kjempe for å etablere ny kustus.
Når vi leika mor , far og barn var mor alltid heime. Far drog på arbeid på utelemmen, som dei første åra  var stor, ettersom det var tre rom som ikkje var gjort i stand. Ungane vart fordelt på mor og far, der nokre var med på arbeid, medan andre passa ungar ( dokker, ), eller gjekk og  handla. Havregryn og rosiner frå kjøkkenet fann vegen opp på lemmen, med eller utan lov, og då far kom heim att frå arbeid, svolten etter ein lang formiddag der han  hadde som seg hør og bør, kjørt lastebil, bora husagrunnar og støypt grunnmurar, åt familien tørre havregryn med rosiner til dessert.  Så var det ut att på arbeid til kvelds, medan mor tok oppvask og klevask, sydde og strauk klede. Dei minste "ungane" måtte sove middag, og vart kommandert i seng, og liggje der til dei vart tekne opp att.
Lemmen hadde dør med nøkkel. Eg bruka den når eg ville vera i fred, og fekk det, om ikkje høglydde appellar til mor fekk meg til å låse opp att.
Så oppdaga yngre søsken nøkkelen, og vreid om. Men å låse opp att var ikkje like greitt. Så måtte vi stå på utsida og instruere om å ta ut nøkkelen og kaste nøkkelen ut vindauga. Men det var høgt ned, og ikkje ufarleg , for det var  minst 5 meter ned. Dei minste  klarde heller ikkje å opne vindauga. Då kom omnen til nytte. Med høglydt forklaring utanfrå, og gråt og tenners gnissel innanfrå, fekk ein forklart at du må opne omnsdøra, legge nøkkelen opp i omnsrøret, og så opna vi p å utsida røret utanfrå  gjennom den luka som var på røret, stakk armen langt inn og fekk tak i nøkkelen.  Etter nokre slike episodar forsvann nøkkelen sporlaust, og dukka ikkje opp att. Merkeleg!
- Du finn meg ikkje! kitlande spanning der du stod gøymt bak døra eller hadde krope under senga, medan ho som stod talte til obligatoriske hundre før ho tok til å leita.
Det var skråtak på lemmen, og der var det ein lang krypgang som og var fin å gøyme seg i, om vi fann på å leike gøymsle.

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer