Stadnamn.


Det var namn på alt, på alle haugar, rindar, dalsøkk, bekkjer og motbakkar.
Mor sa eingong at det var viktig med namn på stadane, både for å vite kvar folk arbeidde, kvar ein skulle gå med mat til dei, og for å orientere seg. Mange namn har gått i gløymeboka, og eg skulle få litt backup som eg  ventar på , men trur eg vil skrive det eg hugsar.
Storækre, Attleggjæ og Myræ låg på bøen, og alle visste kvar folk skulle når dei gjekk dit.  Hadde du gått gjennom   Trealee  eller Haualet, så visste alle kvar det var. Kveldsturen som gjekk til Storhøyen og Kuhøyen som var mindre høgdedrag,gav god utsikt, og sundagsturen til Myraåsen og Miggarsåsen som var  litt høgare utsynspunkt.
I Lonæ gjekk bekken roleg og vida seg ut, og du kunne gå gjennom Myramarkjæ, Kleivamarkkæ, Leiknesmarkjæ for å kome til Hedlesvågen. Utmarkene hadde  namn etter gardane dei høyrde til.  Rinnane var den lange åsryggen som gjekk mellom Dalebygden og Mundal/ Hopsdal, og det fanns fleire stigar dit. Fra Dalebygdæ kunne du kunne gå opp gjennom Miggardslia, og etterkvart kom du til Hopsdal og kunne gå vidare til fjelltoppane Krossane og Gladihaug. Søre delen av åsryggen  heitte Jærfjellet, og då gjekk ein ned til Leknes gjennom Leknesliæ.

Søtholo ovafor Angelskåren hadde fint utsyn over fjorden, og det var ein steinbenk ein kunne sitje på. Eg trudde at det hadde med at det var ein stad der unge forelska sat og hadde ei hyrdestund, men fekk etterkvart vite at det var kalla opp etter eit mindre bra skjenkestad i Bergen. Antakeleg var det nokre karar som sat der og klunka av og til.
Port Arthur har eg nemnt før. Dei var kome dit med pliktarbeidet på vegen til Mundal / Hopsdal då meldinga om det store og øydeleggjande slaget i Sør-Kinahavet kom. Så fekk leet namnet sitt etter ein kamp på andre sida av jorda.
Alle visste kvar Brunæ var. Det var berre ei bru, brua over Leiknesvågen.

Brekkene hadde namn: Tångabrekko, Sudmannsbrekko, og Nøsskleivæ, ned mot Tångjen og kaien Du rodde forbi Leknesvåjen og Kattevåjen, og drog du  vidare såg du alle småholmane hadde namn, som  Kråka, Skjere og Hestholmen.


Hugsar du fleire namn? Litt leitt at dei går i gløymeboka!
Takk til Svein Børtveit for boka Ord og uttrykk heimanfrå. Han har eit kapittel om stadnamn frå Leiknes/ Hjelmås

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer