Brød og brødbil






Vanlegvis kjøpte me brød på butikken, eller mor baka.
Men etter kvart vart det  brødbil på bygdene.
Den første som starta opp, hadde bakeri på Hjelmås, i Pittersburg. ( Pittersburg var bygdenamnet på eit vertikaldelt  utleigehus bestefaren min sette opp, og i kjellaren på huset  vart det bakeri.  Eg hugsar ikkje kva bakaren heitte)
Eg trur dei køyrde rute til  Leiknes, Hodnesdal og Hopsdal  to gonger i veka, og reiste då innom og oppom dei fleste avkrokar på sin veg.
Signalet på at dei stod utanfor huset  var tuting med fløyta, ( Å bruke fløyta var varsel, og ikkje berre fare i den tida)  Igjen var det å få på seg skor og flyge ut.
Brødbilen  hadde ikkje så stort utval, men på den tida var det storveges, med vitten, siktebrød, langebrød, frøbrød og kneip. Etterkvart kom det også grovbrød, som etter det eg hugsar var finare enn grovbrødet no. Brødet låg i kassar, og vart når du kjøpte dei  pakka inn i  brunt papir og etterkvart posar.
Men det store med brødbilen frå ungane sin synsstad , var at dei hadde skillingsbollar!  Det var ikkje dei små knurpene som no feilaktig vert kalla så, men store skillingsbollar 20-25 cm i diameter, med kanel i svingane og sukker på toppen! Dei var så store at dei minste ungane måtte dele, men vi som var størst sette vår ære i å klare ein heil. Ferske, med rikeleg sukker og kanel gleid dei ned i ein svolten mage.  Det var nonsmaten den dagen.
Elles hadde dei tebrød, tebrødstenger og butterdeigsbollar, men dei var ikkje så gode.  Alt dette var og dyrare, og ingen kvardagskost.
Seinare vart det utkjøring ein gong for veka frå bakeriet til  Rognaldsen i   Alverstraumen. Dei hadde omtrent same utvalget som var nemt tidlegare. Dei  køyrde ruta om Kleivdal, til Hillesvåg ,Leiknes, Hodnesdal, Mundal og Hopsdal.

For husmora var dette eit brot på kvardagsrutinane når desse bilane kom. Ein fekk snakke litt med vaksne folk og høyre om kva som hende på bygdene. Sjåførane sette pris på kundane, og gav seg tid, og fortalde og skrytte litt av det kjerringane heldt på med..

Det var og ein lette i matstellet å få brødet på døra, for det tok både tid og krefter å elte og bake ut for hand, og steike alle emna, og alt mjølet skulle også fraktast  frå butikken og heim på førehand.

 Men me ungane gledde oss når mor hadde tid til å lage  heimebaka brød og bollar.

 Men det aller beste brødet   var likevel Martens langebrød, baka i hos bakar Martens i Bergen, og sendt med rutebåten innover til Osterfjorden. Ho mor kjøpte ein del av denne delikatessen  på butikken attåt anna brød, og me gassa oss med  dei ferske brødskivene og nytte dei til siste skorpe.. Hadde me   leverpostei frå Stabburet, og tomat og agurk  var kosen fullkommen. Skivene gjekk  ned!

           



Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer