Utmark 1




                                               
Utmarkje  var eit omgrep i  barndommen min. Alle gardar hadde utmarker, der det vaks tre som kunne fellast til tømmer og ikkje minst brukast til ved. Det var mykje older, men og anna lauv og treskog.
 Dyra gjekk på beite i  utmarka,  både kyr og hest, og sau om våren og hausten.  Dessutan gjekk det snarvegar gjennom utmarka, frå det eine bygdelaget til det andre, stigar og kjerrevegar som gjorde  det lettare å omgås kvarandre. I utmarka vaks det bær, særleg blåbær og tytebær, og der sjølvefolket ikkje plukka, var det fritt fram.  Ikkje så mykje etter austnorske forhold, så ei to- tre liter vart rekna som god fangst. Eit av dei gode minna frå barndommen min   er da mor tok seg fri frå sying og småborn og plukka blåbær, og eg som eldstejenta var med. Det var uvant og godt å ha mor for seg sjølv, og ho hadde tid til meg, og fortalde om korleis ho hadde vanka i marka som barn, om blåbærstader og stiar ho fylgde den gongen. Me var heilt ute til leet ved Træet, og kunne sjå utover den vesle Leiknesjorda, ein stad  ikkje olderen  hadde vokse seg for stor.
Gjennom utmarka gjekk eg når eg skulle besøkje besteveninna mi, ho Oddveig. Det var ein skummel passasje gjennom granskog litt større enn meg sjølv, og eg måtte klatre over eit par gjerde, gå over gardsplassen til eit hus, men dei hadde ikkje anna enn høner og katt, så det var ikkje så farleg. Deretter kom eg ut på beite til dei på Tångjen,,  og det skumle der var at det var kyr. Dei unne komme deg i møte og både snuse og sleikje. Som regel sonderte eg terrenget, og sprang over rindane eller bakom haugen om det var fare på ferd

                                                      

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

På gamle stigar- i Husdalen.

Bilde
Då Sigmund Husdal kom inn i livet til mor i 1961, og eg og syskena mine samstundes fekk ny stefar, så hende det mykje nytt. Eg overnatta i år i Husdalen for fyrste gong på mange år, og då kom tankane om korleis det var då me starta å reise dit. Husdalen er ein avsidesliggjande gard ein times gange frå Bjørsvik. Du reiste dit, anten med rutebåten eller vart køyrt,  og gjekk så ei ganske bratt stigning opp til Husdalsvatnet, der du anten kunne ro over, eller gå den bratte og til dels glatte stigen opp til Grautevika, der det var kjerreveg resten av vegen. Me ungane lærde snart snarvegane, der du kunne korta inn turen med opptil 10 minuttar. Det du måtte ha med deg, bar du på ryggen og i hendene, så vi måtte ha eit par kvilepausar uansett. Vel oppkomen var det tre hus, der bestemor og bestefar budde i det eine,  Ivar og Olaug budde i det andre saman med ungane sine, og Sigmund hadde kjøpt det nedste huset, og hadde det som ei familiehytte, der også søskena hans kunne vera på vi
Les mer

Fløksand husmorskule

Bilde
Litt frå 60-talet.  Då eg var ferdig med gymnaset i -64, meinte mor at eg måtte kunna koka poteter. Det kunne eg, men forat utdanninga mi skulle vera perfekt, så måtte eg ha eit halvår på husmorskule. Denne skulen var og god å ha både om ein skulle søkje sykepleie eller bli hustellærar. Så eg søkte opptak ved Fløksand husmorskule våren 1965, og kom inn. Skulen var då vel etablert, opna 1909, og nyrestaurert i 1954. Mange kjende personlegheiter har gått her, og eg lærde seinare at Ingrid Espelid Hovig var elev her i 1943, då det ikkje var elektrisitet, og alt måtte kokast på ved og kol i kjellaren. Ho kom tilbake som lærar i 1954, til ein  skule som var i topp stand .  ( Ingrid Espelid Hovig og Olga Leiknes Hopsdal møtes etter 61 år. Dei var kullingar i 1943) Vi fekk ei liste så langt som eit vondt år med alt ein skulle ha med, så mor var engasjert i vekesvis med å sy. Det var sengetøy og håndklær, arbeidsklede, forkle, hette, høvelege sko, og mykje meir som eg ikkje hugsa. Al
Les mer

Hermetisering av middag og frukt, og søndagsdessertar

Bilde
. I dag har vi fryseboksar, og vi kjøper ferskt det meste av året. Vi har det lettvint, og gløymer at for eit par generasjonar sidan var matlaging og husstell  fulltids- jobb. Eg hugsar at mor hermetiserte kjøttkaker med brun saus  og kottelettar. Det var same omstendelege prossessen, med vasking og sterilisering av Norgesglas, koking og steiking av kjøtet som skulle hermetiserast.  Det vart lagt koheit på glasa, og fyllt heilt fullt, og så vart lokket skrudd på. Glasa vart sett i kjellaren, og teke opp til sundagsmiddag  ut over hausten og vinteren. Det kunne vera ein sjangse at maten vart bederva, så ein måtte lukte på, før ein varma det opp. Ellers hermetiserte mor frukt kvar haust. Også der var det vasking og sterilisering av glas, som var oppevart i varm steikeomn til ein skulle bruka dei. Pærer vart skrella og koka i sukkerlake til dei vart møre, og lagt på glas. Ein hella den kokande sukkerlaken over, så glaset vart heilt fullt, og la glaslokket med gummiring på, og skr
Les mer